Cytochroom P450

Het cytochroom P450 enzymsysteem (CYP) is een verzameling van 57 verschillende enzymen, die zoals alle eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuurketens. Van deze P450 enzymen zijn er 15 belangrijk bij de afbraak van diverse llichaamsvreemde stoffen (waaronder verschillende medicijnen), maar ook van lichaamseigen stoffen, zoals cholesterol, steroïden en vitamine D3. De hoogste concentratie wordt gevonden in de lever. Verder worden ze gevonden in de darmen, hersenen, longen en nieren. De enzymen zijn ingedeeld in families en subfamilies op basis van hun aminozuurstructuur.

De naamgeving is als volgt opgebouwd:

Neem CYP3A4

CYP staat voor Cytochroom P450.

Het eerste cijfer 3 beschrijft de familie,

De letter A beschrijft de subfamilie en

Het laatste cijfer 4 het individuele gen.

De meerderheid van de geneesmiddelen wordt door vijf verschillende cyp-enzymen gemetaboliseerd: CYP3A4 (ca. 50%), CYP2D6 (25 à 30%), CYP2C9 (5 à 10%), CYP2C19 (5 à 10%) en CYP1A2 (ca. 5%). (Zhou, 2009) De CYP-enzymen zijn direct betrokken bij de metabolisering van psychofarmaca. Deze enzymen vertonen echter ook een grote variatie in activiteit, hetgeen de effectiviteit van psychofarmaca dus kan beïnvloeden. De activiteit van de cytochroom P450 enzymen neemt af met het stijgen van de leeftijd.

Waarom is dit van belang?

Als u een geneesmiddel inneemt via de orale weg, dat wil zeggen u slikt een tablet, capsule, oplostablet, poeder of drankje, dan komt dit in uw maag darm kanaal terecht. Via het darmslijmvlies worden de geneesmiddelen opgenomen en komen deze terecht in de bloedbaan. De vaatjes die van de darmen komen verenigen zich in de poortader die zich in de lever vertakt en nadat een groot deel van de geneesmiddelen via de levercellen door Cytochroom P450 enzymen is ontgift komen deze via de bloedbaan in de rest van het lichaam. Wij noemen dit het first pass effect.

Bij gebruik van geneesmiddelen kan er tegenwoordig onderzoek worden gedaan naar de gevoeligheid voor het betreffende geneesmiddel op basis van de snelheid waarmee de lever lichaamsvreemde stoffen afbreekt. Wij noemen dit polymorfisme onderzoek. Omdat dit onderzoek aanzienlijke kosten met zich meebrengt zal dit pas worden ingezet indien er een duidelijke aanleiding toe is, zoals een vreemde reactie gepaard gaande met veel bijwerkingen op standaard gedoseerde geneesmiddelen of juist het omgekeerde, geen enkele reactie op standaard gedoseerde geneesmiddelen.

Afhankelijk van het aan u voorgeschreven geneesmiddel kunnen wij indien dit is geïndiceerd onderzoek laten doen. Dit genetisch onderzoek vergt wel de nodige tijd, gelukkig niet meer zo lang als jaren geleden, toen dergelijk onderzoek soms maanden duurde, maar u moet wel rekenen op circa 3 weken.